Zakażenie kobiety ludzkim wirusem niedoboru odporności (human immunodeficiency virus, HIV) z pewnością niesie ryzyko zakażenia jej przyszłego dziecka. Wirus może zostać przeniesiony na dziecko w czasie ciąży lub porodu, ale dzięki świadomości własnego zakażenia i podjęciu odpowiedniej profilaktyki możliwe jest znaczne zmniejszenie tego ryzyka i urodzenie zdrowego dziecka.
Niestety przeniesienie zakażenia HIV z matki na dziecko jest najczęstszą przyczyną zakażeń HIV u dzieci na świecie [1]. Podczas ciąży może bowiem dojść do wewnątrzmacicznego (przez łożysko) zakażenia płodu. Największe ryzyko występuje po 20. tygodniu ciąży.
Do zakażenia dziecka przez matkę wirusem HIV może dojść również:
Świadomość zakażenia HIV i pozostawanie w czasie ciąży pod opieką ginekologa-położnika i lekarza specjalisty zajmującego się terapią osób zakażonych HIV daje ogromną szansę, by dziecko urodziło się zdrowe.
Z tego powodu zarówno Rekomendacje Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, jak i Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej zalecają wszystkim kobietom ciężarnym badanie w kierunku HIV do 10. tygodnia ciąży (lub podczas pierwszej wizyty u ginekologa-położnika) [1, 2]. Ciężarnym z ujemnym wynikiem badania w pierwszym trymestrze należy zaproponować powtórne badanie w trzecim trymestrze ciąży (33.–37. tydzień).
Kobietom ciężarnym, u których wynik testu jest pozytywny, należy zapewnić specjalistyczną, multidyscyplinarną opiekę (ginekolog-położnik, specjalista chorób zakaźnych, zajmujący się terapią osób żyjących z HIV, pediatra) podczas ciąży i porodu.
Ryzyko zakażenia dziecka można zmniejszyć poprzez:
Odpowiednie metody zapobiegawcze pozwalają zmniejszyć ryzyko transmisji wirusa na dziecko do poziomu poniżej 1% [1]. Niestety w Polsce nadal zdarzają się przypadki rozpoznania zakażenia HIV u kobiet dopiero po rozpoznaniu zakażenia HIV lub rozwiniętego AIDS u ich dzieci.
W przypadku dodatniego wyniku badania w kierunku HIV należy rozpocząć leczenie antyretrowirusowe (lub kontynuować, jeśli kobieta jeszcze przed zajściem w ciążę wiedziała, że jest zakażona). Decyzję o momencie rozpoczęcia terapii antyretrowirusowej oraz sposobie jej stosowania i monitorowania podczas ciąży podejmuje lekarz chorób zakaźnych, specjalizujący się w leczeniu osób żyjących z HIV, na podstawie rekomendacji Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS [1]. Leczenie jest kontynuowane podczas porodu.
Zgodnie z zaleceniami planowe cięcie cesarskie w 38. tygodniu ciąży należy wykonać u wszystkich kobiet zakażonych HIV, otrzymujących kombinowaną terapię antywirusową, u których stwierdza się wykrywalny poziom wiremii (namnażania się wirusa) podczas ostatniego badania przed porodem.
Poród naturalny u kobiet zakażonych HIV powinien być zalecany tylko w przypadku, gdy przyszła mama otrzymywała tzw. skojarzoną terapię antyretrowirusową podczas ciąży i poziom namnażania się wirusa jest niewykrywalny oraz nie ma głębokiego niedoboru odporności.
Należy dołożyć wszelkich starań, aby jak najwcześniej po porodzie rozpocząć podawanie dziecku leków antyretrowirusowych. Obowiązuje zakaz karmienia piersią przez matki zakażone HIV.
Piśmiennictwo:
Dodaj komentarz