Wirus cytomegalii: możesz zarazić się od dziecka

Kobieta, która spodziewa się dziecka, oprócz szkodliwych czynników takich jak: palenie papierosów, picie alkoholu, używanie leków, niewłaściwe odżywianie, jest narażona również na choroby, którymi może zarazić się od starszego dziecka. Jedną z bardzo powszechnych i zakaźnych chorób jest cytomegalia, którą powoduje wirus cytomegalii (CMV, cytomegalovirus).

Objawy zakażenia

U większości zdrowych osób, które zakaziły się wirusem cytomegalii choroba przebiega bezobjawowo lub z objawami podobnymi do mononukleozy:

• złe samopoczucie,
• gorączka,
• bóle mięśni,
• powiększenie szyjnych węzłów chłonnych.

Po infekcji pierwotnej (występującej pierwszy raz w życiu) wirus cytomegalii przechodzi w stan nieaktywny (uśpiony), lecz w przyszłości może dojść do jego reaktywacji (zakażenie nawracające, wtórne).

Wirus cytomegalii zakażenie w ciąży

Zakażenie CMV u kobiet w ciąży jest niebezpieczne, gdyż w jego wyniku może dojść do wrodzonego zakażenia CMV u dziecka. Wirus cytomegalii to najczęstszą przyczyną zakażeń wewnątrzmacicznych (ok. 1% wszystkich żywo urodzonych noworodków), wad płodu i upośledzonego rozwoju dzieci [1].

Prawdopodobieństwo zakażenia przez łożysko w przypadku zakażenia pierwotnego sięga 30–40%, a infekcji wtórnej tylko 1%. Dlatego tak ważna jest świadomość, czy przyszła mama przechodziła już infekcję CMV przed ciążą czy nie. W tym celu należy wykonać badanie przeciwciał związanych z zakażeniem CMV, najlepiej na etapie planowania ciąży.

Badanie przeciwciał

U kobiet planujących macierzyństwo warto wykonać badanie, które umożliwia ocenę obecności przeciwciał IgG przeciwko CMV. U pacjentek, u których testy wykażą wynik ujemny, czyli brak typowych przeciwciał w klasie IgG, istnieje ryzyko wystąpienia infekcji pierwotnej w trakcie ciąży. Jeśli we krwi kilka miesięcy przed ciążą znajdują się przeciwciała IgG przeciwko CMV, oznacza to, że kobieta przeszła cytomegalię,  a obecne przeciwciała chronią ją przed pierwotną infekcją.

Obecnie w Polsce nie prowadzi się rutynowej diagnostyki ciężarnych w kierunku zakażenia CMV, jednak coraz częściej swoiste testy z krwi są zlecane przez położników.

Jak chronić się przed zakażeniem?

Szacuje się, że ok. 40–80% populacji (w zależności od regionu świata) jest zakażonych wirusem cytomegalii. Najważniejszym czynnikiem ryzyka zakażenia CMV u kobiet w ciąży jest częsty i długi kontakt z małymi dziećmi, gdyż dzieci w wieku poniżej 2 lat wydalają wirusa w ślinie i moczu średnio przez 24 miesiące.

Nie istnieje szczepionka przeciwko CMV. Dla kobiety planującej ciążę ważne będzie zatem:

• ocena ryzyka wystąpienia zakażenia pierwotnego w trakcie ciąży (należy wykonać badanie przeciwciał),
• badania kontrolne w trakcie ciąży,
• profilaktyka zakażenia, czyli sposoby na unikanie kontaktu z wirusem cytomegalii.

Proste sposoby unikania zakażenia CMV u kobiet w ciąży to:

• dokładne mycie rąk mydłem i wodą, zwłaszcza po zmianie pieluszek, karmieniu małych dzieci, wycieraniu nosa, sprzątaniu zabawek dziecka,
• ograniczenie wspólnego użytkowania z dzieckiem jedzenia, płynów i sztućców,
• nie wkładanie smoczka dziecięcego do swoich ust,
• unikanie kontaktu ze śliną dziecka przy całowaniu,
• mycie zabawek, blatów mebli i innych powierzchni, które miały kontakt z moczem lub śliną dziecka.

Piśmiennictwo:

1. Sieroszewski P., Bober Ł., Kłosiński W., Zakażenia podczas ciąży, Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia 2012, 5.2: 65–84.