Szczepienie w ciąży

Zakażenia bakteryjne, wirusowe i pasożytnicze, które wystąpią u kobiety w ciąży mogą być groźne nie tylko dla ciężarnej, ale także wywołać zakażenie płodu i noworodka. Jednym ze sposobów uniknięcia zachorowania są szczepienia ochronne. Czy szczepienie w ciąży jest jednak bezpieczne? Które szczepionki w ciąży można przyjmować bez obaw o zdrowie rozwijającego się dziecka?

Czy szczepienie w ciąży jest bezpieczne?

Ciąża jest bardzo specyficznym okresem w życiu kobiety. Lekarz opiekujący się ciężarną bierze podwójną odpowiedzialność –  zarówno za kobietę, jak i jej dziecko. Kobietom w ciąży nie zaleca się podawania szczepionek zawierających żywe drobnoustroje, tj. szczepionki przeciw odrze, śwince i różyczce (skojarzona szczepionka MMR) czy szczepionki przeciw ospie wietrznej, ponieważ istnieje teoretyczne ryzyko przeniesienia wirusa szczepionkowego na płód. W ciąży można bezpiecznie podawać szczepionki inaktywowane (np. przeciw grypie oraz przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi z obniżoną zawartością antygenów (dTap)). Inne szczepionki zabite można podawać w szczególnie uzasadnionych sytuacjach narażenia na zakażenie.

Szczepienia zalecane w ciąży

W okresie ciąży zalecane jest podawanie szczepionek inaktywowanych (zabitych):

• przeciw grypie,
• przeciw krztuścowi podawanej jako szczepionka dTap (przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi),
• inaktywowanych szczepionek zalecanych tylko w szczególnie uzasadnionych sytuacjach narażenia na zakażenie, np. związanych z planowanymi podróżami.

Szczepienia zalecane dla kobiet planujących ciążę

Zalecenia dla kobiet planujących ciążę różnią się od zaleceń dla kobiet już będących w ciąży. Rekomendacje na etapie planowania ciąży zależą od wcześniej przeprowadzonego uodpornienia oraz wywiadu dotyczącego przechorowania niektórych chorób zakaźnych. Należy sprawdzić, czy kobieta była szczepiona przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby B, przeciw różyczce oraz czy przechorowała ospę wietrzną bądź była przeciw niej zaszczepiona. W przypadku braku wyżej wymienionych szczepień lub ujemnego wywiadu dotyczącego ospy wietrznej, należy uzupełnić te szczepienia. W okresie ciąży nie ma możliwości podawania szczepionek żywych, czyli nie będzie można już uzupełnić szczepienia MMR (odra, świnka, różyczka) i przeciw ospie wietrznej. Każdej kobiecie planującej ciążę należy zalecić szczepienie przeciw grypie na początku sezonu infekcyjnego, gdy tylko pojawią się szczepionki na dany sezon.

Przed ciążą podaje się następujące szczepionki, przeciwko:

• odrze, śwince, różyczce (jeżeli pacjentka nie została wcześniej zaszczepiona lub nie wie czy chorowała),
• ospie wietrznej (jeżeli pacjentka nie została wcześniej zaszczepiona lub nie wie czy chorowała),
• wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW typu B),
• krztuścowi (przypominająca dawka szczepionki typu dTap),
• grypie.

Podanie szczepionki żywej przeciw odrze, śwince, różyczce lub przeciw ospie wietrznej kobiecie w okresie kiedy planuje ciążę powinno być związane z koniecznością zabezpieczenia się przed ciążą na okres co najmniej 1 miesiąca. Podanie tej szczepionki kobiety nieświadomej, że jest w ciąży nie jest podstawą do przerwania ciąży.

Piśmiennictwo:

1. http://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/jakie-szczepeinia-zaleca-sie-kobietom-w-ciazy/
2. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 31 października 2017 roku w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2018. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, poz. 108
3. Ginekologicznego, Komisja Ekspertów Polskiego Towarzystwa. „Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu.” Gin. Pol 76.7 (2005): 517-527.