Szczepienie na różyczkę w ciąży

Różyczka w ciąży jest jedną z infekcji najbardziej zagrażających prawidłowemu rozwojowi płodu. Jednym z najskuteczniejszych sposobów uniknięcia zachorowania na różyczkę w ciąży i ryzyka dla dziecka jest szczepienie przeciwko temu wirusowi. Czy szczepienie na różyczkę jest zalecane i bezpieczne w okresie ciąży?

Zachorowanie na różyczkę w ciąży

Różyczka najczęściej kojarzona jest z łagodną chorobą wirusową dzieci przebiegającą z charakterystyczną wysypką. Staje się jednak bardzo niebezpieczna zwłaszcza dla kobiet w ciąży, które zachorują na różyczkę w pierwszych tygodniach ciąży. Różyczka  jest jedną z chorób z grupy TORCH, czyli chorób niebezpiecznych dla rozwoju płodu.

Zakażenie wirusem różyczki daje trwałe uodpornienie. Skutecznym sposobem na uniknięcie zachorowania jest też szczepienie przeciwko wirusowi różyczki. Dzięki wprowadzeniu programu szczepień ochronnych (szczepionka MMR: przeciwko odrze, śwince, różyczce) liczba przypadków różyczki wrodzonej znacząco spadła. Pomimo to nadal część młodych kobiet pozostaje nieuodpornionych między innymi z powodu zaniechania szczepień lub występowanie przeciwwskazań. Grupa ta jest narażona na zachorowanie w czasie ciąży. Jest to szczególnie ważna informacja ponieważ w Polsce wciąż odnotowuje się wysokie (w porównaniu z innymi państwami europejskimi) zachorowania na różyczkę. Jeśli pacjentka nie wie lub nie pamięta czy przechodziła chorobę, nie jest też pewna efektu szczepienia, może wykonać badanie obecności przeciwciał sprawdzające jej odporność. Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że ochronny poziom przeciwciał przeciwko różyczce to 10-15 IU/ml.

Szczepienie na różyczkę w ciąży

Okres ciąży jest przeciwwskazaniem do podawania szczepionek zawierających żywe drobnoustroje (tzw. szczepionki żywe). Szczepiona przeciwko wirusowi różyczki również jest szczepionką żywą, zatem szczepienie na różyczkę w ciąży jest niezalecane. Podobnie w przypadku szczepienia przeciw odrze, śwince oraz przeciw ospie wietrznej, ze względu na teoretyczne ryzyko przeniesienia drobnoustroju szczepionkowego na płód.

Kiedy szczepić się na różyczkę?

Szczepienie na różyczkę jest szczepieniem obowiązkowym dla dzieci i młodzieży, zgodnie z Programem Szczepień ochronnych na rok 2018. Szczepienie podawane jest w formie skojarzonej szczepionki przeciwko odrze, śwince, różyczce w 2. i 10. roku życia. Szczepienie to jest również zalecane osobom, które nie przeszły szczepienia w ramach szczepienia obowiązkowego. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia, jednak szczepionkę należy podać nie wcześniej, niż po upływie 4 tygodni od wyzdrowienia.

Szczepienie na różyczkę jest szczególnie zalecane młodym kobietom, zwłaszcza pracującym w środowiskach dziecięcych (przedszkola, szkoły, szpitale, przychodnie) i młodym mężczyznom dla zapobiegania różyczce wrodzonej, szczególnie nieszczepionym w ramach szczepień obowiązkowych lub jeżeli od szczepienia podstawowego minęło więcej niż 10 lat.

Piśmiennictwo:

1. http://szczepienia.pzh.gov.pl/wszystko-o-szczepieniach/jakie-szczepeinia-zaleca-sie-kobietom-w-ciazy/
2. Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 31 października 2017 roku w sprawie Programu Szczepień Ochronnych na rok 2018. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia, poz. 108
3. Ginekologicznego, Komisja Ekspertów Polskiego Towarzystwa. „Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu.” Gin. Pol 76.7 (2005): 517-527.
4. The immunological basis for immunization series. Module 11: rubella. Geneva, World Health Organization, 2008 (http://whqlibdoc.who.int/publications/2008/9789241596848_eng.pdf; accessed June 2011).
5. World Health Organization. „Rubella vaccines: WHO position paper= Note de synthèse: position de l’OMS concernant les vaccins antirubéoleux.” Weekly Epidemiological Record= Relevé épidémiologique hebdomadaire 86.29 (2011): 301-316.