Koronawirusy i ciąża

Pandemia COVID-19 trwa od kilku miesięcy. Kobiety planujące ciążę oraz te już spodziewające się dziecka śledzą doniesienia o wpływie zakażenia nowym koronawirusem na ciążę. O wirusie SARS-CoV-2 wiemy coraz więcej, ale co z innymi podobnymi wirusami? Czy inne koronawirusy  stanowią zagrożenie dla ciężarnych? Podsumujmy więc informacje na temat wpływu zakażenia koronawirusami na ciążę.

Koronawirus SARS-CoV-2 i ciąża

Ciąża to okres, w którym wiele kobiet martwi się o stan zdrowia – zarówno swojego, jak i rozwijającego się dziecka. Teraz, w dobie pandemii COVID-19, przyszłe mamy boją się jeszcze bardziej. Wiedza na temat wpływu infekcji SARS-CoV-2 na kobietę w ciąży oraz płód zmienia się z dnia na dzień. Do tej pory doniesienia naukowe wskazywały, że najprawdopodobniej kobiety w ciąży nie są bardziej narażone na zachorowanie na COVID-19 niż ogół społeczeństwa. Niestety znajdują się one w grupie ryzyka cięższego przebiegu choroby, obejmującego zapalenie płuc czy niedotlenienie. Co do możliwości wewnątrzmacicznej transmisji zakażenia SARS-CoV-2 od zakażonych kobiet na płód, to wcześniejsze dane były ograniczone, a wyniki dostępnych badań niekiedy sprzeczne (o czym m.in. możemy posłuchać w przeprowadzonym w maju wywiadzie z lekarzem ginekologiem) [1]. Obecnie wiemy, że transmisja wewnątrzmaciczna infekcji SARS-CoV-2 jest możliwa, ale dotyczy mniej niż 1% noworodków.

Inne koronawirusy i ciąża

Koronawirusy są szeroko rozpowszechnione wśród ssaków, ptaków i gadów, u których stanowią przyczynę licznych chorób układu oddechowego, pokarmowego i nerwowego. Najprawdopodobniej wszystkie ludzkie koronawirusy pochodzą od zwierząt. Do tej pory znanych jest 7 ludzkich koronawiusów, z których większość wywołuje zakażenie o łagodnym przebiegu, podobne do przeziębienia. Nie ma również danych wskazujących na możliwość negatywnego wpływu większości z nich na przebieg ciąży, ale niebezpieczne dla zdrowia koronawirusy SARS-CoV(-1), MERS-CoV i SARS-CoV-2 mogą stanowić zagrożenie dla ciężarnej.

Obraz ludzkich koronawirusów jako stosunkowo niegroźnych zmienił się wraz z pojawieniem się w listopadzie 2002 roku w Chinach nowego gatunku ludzkiego koronawirusa – wirusa SARS-CoV(-1), nazywanego również wirusem SARS. Wirus SARS-CoV(-1) wywołuje zespół ciężkiej ostrej niewydolności oddechowej (ang. severe acute respiratory syndrome, SARS). Następny groźny wirus, który wywołał epidemię, to koronawirus MERS-CoV. Powoduje on ostrą chorobę zakaźną, nazywaną bliskowschodnim zespołem niewydolności oddechowej (ang. Middle East respiratory syndrome, MERS). W przypadku epidemii MERS wystąpiły dwa ogniska zakażeń:

• w 2012 roku na Bliskim Wschodzie
• w 2015 roku w Korei Południowej.

Ostatnim koronawirusem, który może być bardzo niebezpieczny dla człowieka, jest SARS-CoV-2, który wywołał pandemię COVID-19 w 2020 roku. W niedawno opublikowanej pracy naukowcy podsumowali dotychczasowe doniesienia dotyczące wpływu zakażeń SARS-CoV(-1), MERS-CoV i SARS-CoV-2 na ciążę [2].

Najgroźniejsze koronawirusy i ciąża

Jeśli chodzi o ciążę, wyniki badań wykazały, że ponad 90% hospitalizowanych ciężarnych kobiet dotkniętych zakażeniem jednym z wymienionych koronawirusów ma zmiany radiologiczne sugerujące zapalenie płuc. Dodatkowo, najczęstszymi objawami są gorączka, kaszel i limfopenia. Są to dane zbliżone do tych dotyczących kobiet niebędących w ciąży. Warto zauważyć, że przypadki poważnego przebiegu COVID-19, wymagającego przyjęcia na oddział intensywnej terapii, są znacznie mniej powszechne w porównaniu z infekcjami MERS-CoV i SARS-CoV(-1). Nie odnotowano żadnego przypadku zgonu matki związanego z zakażeniem SARS-CoV-2. Tymczasem zakażenia MERS-CoV i SARS-CoV(-1) spowodowały śmiertelność kobiet w ciąży wynoszącą od 25% do 30%.

Autorzy pracy nie znaleźli danych dotyczących poronień z powodu zakażenia MERS-CoV oraz SARS-CoV-2 występującego w pierwszym trymestrze ciąży. Natomiast łączny odsetek poronień w tym okresie z powodu zakażenia SARS-CoV(-1) wyniósł 64,7%. Odsetek okołoporodowej śmiertelności wśród dzieci wyniósł odpowiednio:

• zakażenia MERS-CoV – 33,2%
• SARS-CoV-2 – 7%.

Wyniki tego systematycznego przeglądu wykazały, że ciężarna kobieta dotknięta zakażeniem SARS-CoV(-1), MERS-CoV lub SARS-CoV-2 jest obarczona wyższym ryzykiem (w porównaniu z populacją ogólną):

• przedwczesnego porodu, przed 37. i 34. tygodniem ciąży
• stanu przedrzucawkowego (SARS-CoV-2 i MERS-CoV)
• porodu drogą cięcia cesarskiego.

Podsumowanie

Nie od dziś wiadomo, że kobiety ciężarne doświadczają zmian w organizmie (szczególnie w układzie odpornościowym), które mogą czynić je bardziej podatnymi na niektóre infekcje. W przypadku wirusów z tej samej rodziny co SARS-CoV-2 (SARS-CoV(-1) i MERS-CoV) oraz innych wirusowych infekcji dróg oddechowych, takich jak grypa, kobiety w ciąży są bardziej narażone na cięższy przebieg choroby. Ważne jest, aby unikały kontaktu z osobami zakażonymi czy potencjalnie zakażonymi, ponieważ każda infekcja wpływająca na kondycję matki może mieć negatywny wpływ na jej nienarodzone dziecko.

Piśmiennictwo:

1. https://torch10.pl/wywiad-z-lekarzem-na-temat-koronawirusa-i-ciazy-wideo/.
2. https://www.ajogmfm.org/article/S2589-9333(20)30037-9/fulltext.