Różyczka w ciąży

Patogenem powodującym różyczkę jest rozpowszechniony na całym świecie wirus różyczki (Rubella virus).

Różyczka najczęściej kojarzy się z łagodną chorobą wirusową dzieci, przenoszona drogą kropelkową,  przebiegającą z  charakterystyczną wysypką. Jest jednak bardzo niebezpieczna dla ciężarnych kobiet, zwłaszcza tych, które zachorują w pierwszych tygodniach ciąży.

Różyczka objawy

Różyczka u dzieci zazwyczaj przebiega bardzo łagodnie. Symptomy pojawiają się zwykle po 14–21 dniach od kontaktu z wirusem.

Do objawów różyczki zalicza się:

• gorączkę,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• wysypkę,
• objawy grypopodobne.

Cięższe przypadki, przebiegające z zapaleniem stawów i mózgu, są obecnie rzadko spotykane.

Różyczka w ciąży

Różyczka jest niebezpieczna dla rozwoju ciąży, szczególnie jeśli infekcja pojawi się przed 16. tygodniem, gdyż wtedy kształtują się narządy wewnętrzne dziecka. Zachorowanie we wczesnym etapie ciąży ma więc najpoważniejsze konsekwencje. Różyczka może przebiegać bezobjawowo u kobiety ciężarnej, podczas gdy płód jest narażony na poważne powikłania – od poronienia do licznych wad wrodzonych.

Infekcja wrodzona prowadzi do poważnych nieprawidłowości u płodu, które określamy jako zespół różyczki wrodzonej (CRS). Jego objawy to m.in. triada Gregga, czyli:

• zaburzenia wzroku,
• zaburzenia słuchu,
• wady serca.

W przebiegu różyczki wrodzonej można również rozpoznać inne nieprawidłowości, np. zaburzenia rozwoju umysłowego i małogłowie.

Badania na różyczkę w ciąży

Ze względu na często bezobjawowy przebieg różyczki w ciąży bardzo przydatne w rozpoznaniu choroby są badania serologiczne- badania obecności przeciwciał we krwi. Przeciwciała to białka produkowane przez układ immunologiczny w momencie zakażenia. Często sprawdza się dwa typy/rodzaje przeciwciał, tzw. klasy IgM i IgG. Zależnie od otrzymanej kombinacji wyników przeciwciał IgM i IgG lekarz może ocenić czy ma do czynienie z wczesną czy dawno przebytą infekcją. Badania przeciwciał przeciwko różyczce należy wykonać do 10 tygodnia ciąży (zgodnie z Rozporządzeniem  Ministerstwa Zdrowia). W przypadku wyników niejasnych zaleca się dodatkowe badania np. awidności przeciwciał lub badania molekularne (wykrywanie materiału genetycznego wirusa).

Przeciwciała IgG utrzymują się we krwi pacjenta zakażonego wirusem różyczki do końca życia. Podobnie w przypadku osoby szczepionej na różyczkę. Jeśli kobieta planująca ciążę nie pamięta czy przechodziła różyczkę w dzieciństwie lub była szczepiona, że sprawdzić obecność przeciwciał IgG przeciwko różyczce we krwi. W przypadku braku odporności przed zajściem w ciążę należy rozważyć szczepienie (po konsultacji z lekarzem).

Jak uniknąć zachorowania na różyczkę?

Zakażenie wirusem różyczki daje trwałe uodpornienie. Skutecznym sposobem na uniknięcie zachorowania jest szczepienie przeciwko wirusowi różyczki. Jest to szczególnie ważna informacja, ponieważ w Polsce wciąż odnotowuje się dużą liczbę (w porównaniu z innymi państwami europejskimi) zachorowań na różyczkę.

Dzięki wprowadzeniu programu szczepień ochronnych (szczepionka MMR: przeciwko odrze, śwince, różyczce) liczba przypadków różyczki wrodzonej znacząco spadła. Pomimo to nadal część młodych kobiet pozostaje nieuodpornionych, m.in. z powodu zaniechania szczepień lub występowania ku temu przeciwwskazań. Grupa ta jest narażona na zachorowanie w czasie ciąży.